iPhone mới có thể sẽ khiến các tiệm sửa iPhone thất nghiệp

Đó có thể là tin vui cho người dùng nhưng lại là lời khai tử của những cửa hàng sửa chữa iPhone. Lý do là tại sao thì xin mời các bạn đọc bài phân tích được chia sẻ trên trang Motherboard về thực tế nếu khả năng này xảy ra.

Việc đưa nút Home trực tiếp lên màn hình có thể là một yếu tố rất thu hút trên iPhone mới nhưng nó cũng kéo theo nhiều hệ quả không lường trước đối với các cửa hàng sửa chữa iPhone. Apple sẽ kiểm soát chặt hơn nữa khả năng sửa chữa của bộ phận liên quan tới màn hình, nút Home và cảm biến vân tay bởi khi hỏng một bộ phận sẽ phải thay cả cụm. Vấn đề ở đây là cảm biến Touch ID không thể thay thế bởi các cửa hàng sửa chữa, trừ Apple ra.

Thay màn hình iPhone, vẫn giữ cảm biến Touch ID

Theo thống kê không chính thức thì màn hình là một trong những bộ phận hay phải sửa chữa/thay thế nhất trên điện thoại. Ngày nay, nếu chúng ta chẳng may bị vỡ màn hình và đem tới bất kỳ cửa hàng sửa điện thoại nào họ sẽ thay cái mới cho chúng ta một cách dễ dàng. Đó có thể là panel được lấy từ một chiếc điện thoại tương tự khác hoặc cũng có thể sản phẩm mua từ chợ đen, hàng không rõ nguồn gốc. Thay màn hình mới nhưng cảm biến Touch ID sẽ vẫn được giữ lại và được mang sang màn hình mới để lắp vào điện thoại chúng ta.

Cảm biến Touch ID sẽ kết hợp cùng với một bộ phận trên con chip xử lý của iPhone là "Secure Enclave" (đọc thêm về nó tại đây) để lưu trữ dữ liệu về cảm biến vân tay của chúng ta. Cơ chế bảo mật của Apple cực kỳ chặt chẽ, đến cả FBI yêu cầu họ cung cấp thông tin mở khóa nhưng họ cũng kiên quyết nói không để bảo vệ quyền lợi khách hàng. Bạn cũng cần biết rằng không ai có thể tấn công vào "Secure Enclave" để đánh cắp dữ liệu vân tay hay thông tin nhạy cảm, trừ khi biết được passcode của chiếc máy đó. Quay lại vấn đề, vì dữ liệu vân tay không được lưu trên cảm biến Touch ID nên không thể nào lưu vân tay trên một chiếc điện thoại rồi sau đó mang cảm biến Touch ID sang máy khác và mở khóa dùng chính vân tay đó cả.
Apple cho biết Touch ID và Secure Enclave chia sẻ ký tự mã hóa với nhau, điều đó cũng có nghĩa rằng cảm biến Touch ID sẽ không hoạt động nếu mang nó lên một chiếc điện thoại khác bởi nó đã được kết nối với Secure Enclave trên điện thoại cũ. Đây từng là một vấn đề đau đầu trên thế hệ iPhone 5s bởi sợi cáp kết nối giữa cảm biến Touch ID và logic board của máy rất dễ hư hỏng khi sửa chữa. Nếu chẳng may sợi cáp đó bị đứt khi thay màn hình hoặc tháo máy ra thì nút Home sẽ chỉ đóng vai trò là nút Home, cảm biến vân tay sẽ không thể dùng được nữa. Điều này cũng tương tự khi đưa một cảm biến Touch ID mới lên một chiếc iPhone.
​

​

Nếu bạn mang một chiếc iPhone bị vỡ màn hình tới Apple Store, thợ sửa chữa của Apple (Genius) sẽ thay màn hình mới và nút Home mới mà không phải mang nút Home cũ sang. Sở dĩ họ làm được điều này là nhờ một chiếc máy cân chỉnh (calibration) có thể reset kết nối giữa cảm biến Touch ID và Secure Enclave. Hình ảnh về chiếc máy cân chỉnh này mình đã có trong một bài viết gần đây, mời các bạn xem lại:

Đây là thiết bị được Apple dùng để sửa iPhone, thay cảm biến Touch ID

Thông tin về chiếc máy bí mật này được hai cựu nhân viên tại Apple Store chia sẻ. "Bộ thiết bị cân chỉnh này khá lớn (nó giống như một lò vi sóng) và mọi thiết bị đều phải đưa qua thiết bị này sau khi đã thay màn hình", một cựu nhân viên cho biết. "Sẽ mất khoảng 10 phút cho mỗi điện thoại để cân chỉnh, thiết bị sẽ qua nhiều bài test để kết nối cụm màn hình mới với Secure Enclave trong logic board của máy". Chúng ta biết rằng thiết bị cân chỉnh này được cắm vào một máy iMac và kết nối với máy chủ nội bộ của Apple, có nhiệm vụ giúp cụm màn hình mới làm việc trơn tru với Secure Enclave. Giá của mỗi chiếc máy cân chỉnh này, theo lời một nhân viên Apple, vào khoảng 20 tới 60 ngàn USD (có nhiều model khác nhau), và chỉ có các cửa hàng Apple Store mới có nó, các cửa hàng ủy quyền không có.

Nếu theo đúng những gì mà các nhân viên Apple mô tả thì thực ra quá trình cân chỉnh này hoàn toàn là về phần mềm (kết nối với máy chủ Apple để xác thực) chứ không cần thiết bị phần cứng đặc biệt cả. Chiếc máy này không có khả năng phá cơ chế khóa kích hoạt iCloud (hạn chế tình trạng mất máy). Nó cũng chỉ hoạt động khi chiếc iPhone đó đã mở khóa passcode, tức là phải có sự đồng ý của chủ sở hữu thì quá trình cân chỉnh mới diễn ra, và nó không thể lấy bất cứ dữ liệu nào từ chiếc máy của khách hàng.

Tương lai của vỡ màn hình

Nếu tương lai cảm biến Touch ID sẽ tích hợp thẳng vào màn hình, nút Home bị loại bỏ thì mỗi khi thay màn hình sẽ phải thông qua chiếc máy cân chỉnh này, mà nó chỉ có ở Apple Store mà thôi (Việt Nam chưa có Store nào). Và nếu Apple tiếp tục giữ chiếc máy này cho riêng các cửa hàng của mình thì việc sửa chữa ở ngoài là không thể. Theo iFixit, đơn vị chuyên mổ bụng thiết bị và bán các linh kiện thay thế, có khoảng 15 ngàn cửa hàng đăng ký mua hàng của iFixit, ít nhất thì chừng đó sẽ bị ảnh hưởng nếu điều này xảy ra. Đó là thống kê tại Mỹ còn ở những thị trường khác thì nhiều vô kể.

Tại Mỹ trong nhiều năm qua, Apple đang phải chống đối với đạo luật "Quyền sửa chữa" (Right to Repair) từ nhiều bang khác nhau mà chủ yếu công kích sự quản lý chặt chẽ của Apple đối với các thiết bị của họ. Đạo luật này kêu gọi các nhà sản xuất (ví dụ như Apple) bán linh kiện cho những cửa hàng sửa chữa bên thứ 3 để họ có thể sửa chữa chứ không độc quyền. Hoặc nếu Apple không muốn bán thì cũng phải cho phép các đơn vị sản xuất bên ngoài làm những dụng cụ chẩn đoán lỗi, công cụ sửa chữa tương tự như những dụng cụ mà Apple sử dụng để các cửa hàng có thể triển khai. Nếu luật này được thông qua thì Apple sẽ phải cung cấp các công cụ như máy cân chỉnh ở bên trên cho các cửa hàng sửa chữa.
​

​

Về phần mình, Apple kiên quyết phản đối đạo luật này, vì họ cho rằng có thể là cánh cửa cho các hacker và ảnh hưởng tới khách hàng. Một nguyên nhân khác đó là Apple muốn xóa bỏ thị trường chợ đen, nơi mà ở đó các linh kiện được bán tràn lan và không thể quản lý chất lượng. Riêng tại Nebraska, Apple đã nói với các nhà làm luật rằng điều này có thể biến bang này thành "thánh địa Mecca" cho hacker.

Nhiều người thậm chí cho rằng Apple không muốn ai khác có thể can thiệp vào máy móc nội bộ của họ, đơn cử như chiếc máy cân chỉnh đang được nói tới. Apple đơn giản không muốn có bất cứ sự thay đổi nào về cấu trúc bảo mật của họ chỉ vì mục đích để sửa chữa dễ dàng hơn. Một chuyên gia bảo mật di động cũng đồng ý là không thể nào trách Apple vì cấu trúc bảo mật này, không thể cáo buộc họ làm vậy để làm khó người dùng hoặc giết chết các cửa hàng sửa chữa cả. Thậm chí việc tích hợp nút Home vào màn hình còn là gánh nặng cho Apple, hơn là việc thay thế riêng lẻ từng thành phần. "Họ kiếm tiền từ dịch vụ sửa chữa, nhưng việc máy ngày một khó sửa chữa hơn sẽ lấy đi của họ những khách hàng".

Tuy nhiên, Apple không công bố bất cứ thông tin chi tiết nào cũng như tài liệu nào về những mối nguy nếu như đem những chiếc máy cân chỉnh ra ngoài thị trường, đơn giản chỉ bên trong nội bộ của họ biết. Một chuyên gia jailbreak nổi tiếng là Todesco phân tích Apple có nhiều cách để tránh cho Touch ID bị hack, ngay cả khi máy cân chỉnh được đưa ra cho cộng đồng. Bởi:Touch ID không mở khóa được máy đã khóa iCloud; không cho phép ai đó có thể mở khóa máy mà không có passcode; không cho phép ai đó có thể ăn cắp dữ liệu mà không có passcode.

Nói tóm lại thì Touch ID không phải là cánh cổng để hacker xâm nhập vào hệ thống bảo mật mà nó là passcode. "Không có passcode, không có bất kỳ chương trình phục hồi dữ liệu nào có thể xâm nhập sâu vào bên trong hệ thống dữ liệu của những thiết bị iOS hiện đại", Jessa Jones, chuyên gia sửa chữa iPhone cho biết. Nếu bộ luật này không được thông qua và Apple quyết định tích hợp nút Home và cảm biến Touch ID vào màn hình, rất nhiều cửa hàng, dịch vụ sửa chữa iPhone sẽ bị ảnh hưởng.​